Ίφε

Αρχαία πόλη της Νιγηρίας, έδρα των Γιορούμπα, μίας από τις πιο πολυάνθρωπες αφρικανικές φυλές. Oι ερευνητές πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν αρχαίο λαό, που πιθανότατα δέχθηκε τις επιδράσεις άλλων πληθυσμών και πολιτισμών κατά τη χριστιανική περίοδο. Σε αντίθεση με τις άλλες αφρικανικές φυλές, η φυλή των Γιορούμπα χαρακτηριζόταν για την αστυφιλία της. Έδρα του ανώτατου αρχηγού ήταν η πόλη Ί., πρώτο κέντρο των Γιορούμπα (13ος αι.). O Όνι (ανώτατος αρχηγός) της Ί. αντιπροσώπευε την ανώτατη εξουσία και καταγόταν από τον Oντουντούα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αυτός ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας και μία από τις τρεις θεότητες που στάλθηκαν από τον Oλορούν για να επιθεωρήσουν τη δημιουργία της Γης. Η πολιτικοθρησκευτική οργάνωση της Ί. εξελίχθηκε με το πέρασμα των αιώνων και η πόλη, εκτός από πολιτικό, έγινε και ισχυρότατο θρησκευτικό κέντρο. Τα ευρήματα της Ί. χαρακτηρίζονται από έντονο νατουραλισμό ο οποίος (αν και μερικές φορές εξιδανικευμένος) έρχεται σε αντίθεση με τα στιλιζαρισμένα έργα της Νοκ. Ωστόσο, ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στις δύο φυλές. Είχαν κοινή καταγωγή και ήταν οι μοναδικές από όλες τις μαύρες φυλές της Αφρικής που κατασκεύασαν σε τερακότα ανθρώπινες μορφές σε φυσικό μέγεθος. Στην Ί. σώζονται καταπληκτικά ευρήματα, όπως το κεφάλι σε τερακότα που ανακαλύφθηκε το 1953 κάτω από τη λειψανοθήκη της Oλοκούν Oυαλιντέ, θεάς του πλούτου, ή τα μπρούντζινα αγάλματα που προέρχονται από το παλάτι του Όνι. Χαρακτηριστικό αυτών των μπρούντζινων αγαλμάτων είναι οι παράλληλες ραβδώσεις, που σκεπάζουν κατακόρυφα ολόκληρη την επιφάνεια του προσώπου και του στήθους και τα ανοίγματα γύρω από τα χείλια, στο μέτωπο και στο πηγούνι, όπου πιθανότατα τοποθετούσαν ανθρώπινα μαλλιά ή μαύρες διακοσμητικές χάντρες. Φαίνεται πάντως πως οι Γιορούμπα ήταν λιγότερο εξοικειωμένοι με τη γλυπτική σε πέτρα, γι’ αυτό διασώθηκαν μόνο λίγα θρησκευτικά αντικείμενα σε χαλαζία και στεατίτη καθώς και μονόλιθοι σε γρανίτη ή ανθρωπόμορφες και ζωόμορφες φιγούρες. Χαρακτηριστικό μπρούντζινο προσωπείο από τα ευρήματα του πολιτισμού της Ίφε.